Nöbetçi EczanelerYeşilvadi A Blok Sakinlerinin feryadı; Hakimbey Apartmanı gibi son yaşamak istemiyoruz
Astın felaketini yaşayan Malatya’da ilginçlikler de yaşanıyor. Ağır hasarlı binaların ortra, bazı orta hasarlı binaların hafif hasara çevrilmesi için duymadık şey kalmadı.
İşte onlardan birisi de Fahri Kayahan’da yer alan Yeşilvadi A Blok. Bazı ev sahipleri binanın orta hasara çevrilmesini istiyor, bazı ev sahipleri ise tamamen yıkılmasını ve yerinde dönüşüme gidilmesini talep ediyor.
6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrası kent genelin de hasar tespit çalışmaları yapıldı. Yeşilvadi A Blok’ta yapılan hasar tespit raporu yayınlandı.
Malatya Yeşilvadi Sitesi A-Blok binası hasar tespit raporu İnönü Üniversitesi’nden Prof. Dr. Kâzım Türk, Doç. Dr. Önder Halis Bettemir tarafından hazırlandı.
İşte sonuç ve hasar tespit raporu. “Bu hasar tespit raporu Yeşilvadi Sitesi A-Blok binası site yöneticisi Alaaddin Durak’ın İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’ne yapmış olduğu başvuru sonucu İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığı tarafından 11.04.2023 tarihli E.77905 sayılı evraka binaen aşağıda detayları sunulan rapor İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr Kâzım Türk ile Doç. Dr. Önder Halis Bettemir tarafından hazırlanmıştır.
Hazırlanan rapor Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, Karakavak Mahallesi, Fahrikayahan Bulvarı, Yeşilvadi Sitesi A-Blok binasının 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrasında binanın görmüş olduğu hasar durumunun ve derecesinin tespit edilmesi ile ilgili değerlendirmeleri içermektedir. Rapor kapsamındaki bina 13.04.2023 tarihinde öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kâzım Türk ile Doç. Dr. Önder Halis Bettemir tarafından yerinde incelenmiştir. Yeşilvadi Sitesi A-Blok binasının uydu görüntüsü binanın genel konumunu belirtmek amacı ile Şekil 1’de sunulmuştur. İncelenen bina Bodrum + Zemin + 9 Kattan oluşmaktadır.
Binanın inceleme sırasında fotoğraflanan genel görünüşü Şekil 2a ve 2b’de sunulmuştur. Şekil 1. Yeşilvadi Sitesi A-Blok Binasının uydu görüntüsü Şekil 2a. Bina girişinin genel görünüşü. Şekil 2b. Bina ön cephesinin genel görünüşü Binanın çevresinde gözle yapılan incelemeler sonucunda Şekil 3’te sunulan fotoğraflardan da anlaşılacağı üzere önemli ölçüde göreceli oturma olmadığı görülmüştür. Binanın deprem sırasında zemin ile uyumlu hareket ettiği ve deprem sonrasında dikkate değer bir kayma veya yer değiştirme yapmadığı tespit edilmiştir. Şekil 3. Binanın zemin ile etkileşimini tespit etmek için bina çevresinde yapılan gözlemler Binanın dış akslarındaki kolon ve perdeler üzerinde yapılan incelemeler Şekil 4’te sunulmuştur. Şekil 4a-i’de yetersiz etriye donatısı yerleştirilmesinden kaynaklı deprem esnasında boyuna donatıların aşırı zorlanması sonucunda oluşan kabuk atması şeklinde donatı burkulması hasarları gösterilmektedir.
Boyuna donatılar, yeterli sıklıkta etriye ile sarılmadığı için deprem esnasında aşırı basınç gerilmesine maruz kalarak burkulmuştur. Sunulan görüntülerdeki boyuna donatıların betondan ayrıldığı ve beton ve donatı arasındaki aderansın kaybolduğu belirlenmiştir. (a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) (ı) (i) Şekil 4. Dış aks düşey taşıyıcı sisteminde gerçekleştirilen hasar tespiti ile ilgili incelemeler. Bodrum katta yapılan hasar tespit incelemelerine ait fotoğraflar Şekil 5a-d’de sunulmuştur. Şekil 5.a ve d’de bodrum kattaki bir döşemesinde tespit edilen kılcal çatlak görüntülenmiştir. Şekil 5.b’de ise düşey taşıyıcıya ait bir elemanın kabul atması biçiminde burkulan boyuna donatı görüntüsü sunulmuştur. (a) (b) (c) (d) Şekil 5. Bodrumda katta yapılan incelemeler. Binanın zemin katı 6 metre, üst katların yüksekliği ise 3 metredir. Zemin katta işyeri olması nedeniyle iç akslarda bölme duvar yoğunluğu zemin katta daha düşüktür. Bu nedenle binada yumuşak kat düzensizliği olduğu değerlendirilmiştir.
(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g) (h) Şekil 6. Zemin katta tespit edilen düşey taşıyıcı eleman hasarları Zemin katta yapılan incelemeler sırasında asansör yan perdesi ile yangın merdiveninin yan ve sırt perdelerinin deprem esnasında yapının yatay rijitliğinin yetersizliği sebebiyle aşırı zorlanmasına bağlı olarak ağır hasar gördüğü tespit edilmiştir (Şekil 6 a-f). Şekil 6 a ve b’de perdenin ön ve yan kenarlarının görüntüsü sunulmaktadır. Şekil 6b’den görüleceği üzere perde donatılarının çiroz ile bağlanmadığı için kabuk atma biçiminde burkularak taşıma güçlerini yitirdikleri görülmektedir. Ayrıca boyuna donatının çok sık yerleştirilmiş olduğu görülmektedir. Bu durum betonun yerleştirilmesini zorlaştıracağı ve aderansı olumsuz etkileyeceği değerlendirilmektedir. Perdelerde oluşan hasar hem yumuşak kat düzensizliği hem de beton kalitesinin düşüklüğünden (*) kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Beton kalitesinin düşük olması nedeniyle ortaya çıkan donatı ve beton arasındaki aderansın azalması sonucu betonarme davranışının olumsuz etkilendiği ve dolayısıyla hasarın kaçınılmaz olduğu değerlendirilmektedir.
Belirtilen kusurların bir sonucu olarak asansör ve yangın merdiveni perdelerinin zemin katta tamamen kesme ile ağır hasara uğradığı, perde uçlarındaki kolonların etriyelerinde açılmalar olduğu tespit edilmiştir (Şekil 6.c). Şekil 6 c ve d’de asansör ve merdiven yan perdesinin diğer kısmı gösterilmiştir. Şekil 6.e’de gösterilen yangın merdiveninin sırt perdesinin tersinir deprem yükü nedeniyle her iki yönde de ağır kesme hasarına uğradığı görülmektedir. Bu hasarın zemin kat yüksekliğinin fazla olması ve düşük duvar yoğunluğu sonucunda yapının yetersiz yatay rijitliğine sahip olmasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Şekil 6 e-g’de deprem esnasında aşırı zorlanmaya bağlı olarak kolon alt uçlarında oluşan sıva üzerinde belirgin düzeyde oluşan çok sayıda kesme çatlakları tespit edilmiştir. Bu durumun asansör ve yangın merdiveni perdelerinin depremin belirli bir kısmında mekanizma haline geçmesinden sonra ortaya çıkan yatay rijitlik azalması sonucu resimlenen kolonlar üzerine daha fazla yatay kuvvetin etki ettiği ve belirtilen hasarın oluştuğu değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak yapının yatay rijitliğinin ciddi ölçüde azaldığı, dolayısı ile depreme karşı dayanıklılığını önemli ölçüde yitirdiği ve olası şiddetli artçı ve/veya bağımsız depremlerde can güvenliğini sağlamada yetersiz kalabileceği düşünülmektedir. (*) Özellikle zemin katta beton kalitesinde yer yer önemli olumsuzluklar tespit edilmiştir. Merdiven kovasında yapılan incelemelerde merdiven kolunda hasar meydana geldiği Şekil 7’de sunulan fotoğraflardan görülmektedir. Şekil 7. Merdiven kovasında tespit edilen hasarlar. Yapının birinci katında yapılan incelemeler Şekil 8a-f’de sunulmuştur. Yapılan incelemelerde taşıyıcı elemanlarda deprem kaynaklı bir hasara rastlanmamıştır. Bu tespitin istisnası Şekil 8.f’de gösterilen merdiven kovasındaki kısa kiriş hasarıdır. (a) (b) (c) (d) (e) (f) Şekil 8. Birinci katta gerçekleştirilen incelemeler Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, Karakavak Mahallesi, Fahrikayahan Bulvarı, Yeşilvadi Sitesi ABlok adresinde bulunan binanın 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrasında görmüş olduğu hasar durumu tarafımızca gerçekleştirilen incelemeler sonrası gerekçeleri ile aşağıda sunulmuştur.
Yapının düşey taşıyıcı sistemlerinde fotoğraflanan hasarların dışında başka bir hasar tespit edilememiştir.
Asansör ve yangın merdiveni perdelerinin yatay ve düşey doğrultuda yük taşıma kapasitesini tamamen kaybettikleri değerlendirilmektedir.
Binanın dış akslarındaki çok sayıda düşey taşıyıcı elemanda kabuk atması şeklinde donatı burkulması gerçekleştiği ve belirtilen hasarın taşıma kapasitesinde önemli ölçüde kayba neden olduğu değerlendirilmektedir.
Bodrum kattaki bir adet düşey taşıyıcı elemanda kabuk atması şeklinde donatı burkulması gerçekleştiği tespit edilmiştir.
Zemin katta hem yumuşak kat düzensizliği hem de beton kalitesinin düşüklüğü yapıdaki oluşan hasarın düzeyinde en önemli faktör olduğu değerlendirilmektedir. Zemin kattaki asansör perdesi ve diğer birçok düşey taşıyıcı elemanın ağır hasar aldığı ve beton kalitesinin düşük olması binanın güçlendirilmesini teknik açıdan önemli ölçüde zorlaştırmaktadır.
Yapıda hasar gören düşey taşıyıcı eleman sayısının çok fazla oluşu ve özellikle zemin katta tespit edilen düşük beton kalitesi yapının güçlendirme maliyetini çok yükselteceği düşünülmektedir. Belirtilen nedenlerden dolayı yapının güçlendirilmesinin teknik ve ekonomik yönden uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak incelenen yapının hasar düzeyinin ağır hasar olduğu ve güçlendirilerek kullanımının uygun olmadığı kanaatine varılmıştır. Prof. Dr. Kâzım Türk Doç. Dr. Önder Halis Bettemir.”